J.I(ucxyński ■ TM w u)czy ń s k i 500 ZAGADEK FILOZOFICZNYCH J. KUCZYŃSKI T. MRÓWCZYŃSKI WARSZAWA 1 966 Okładka i karta tytułowa WŁADYSŁAW BRYKCZY5ISKI ERRATA str. wiersz jest powinno być 81 5 d. ...niezmienne... ...nie zmienne... 128 1 d. Badania dotyczące ro- Traktat o zasadach zumu ludzkiego poznania ludzkiego 154 2 d. ...praw... ...prawd... 184 9 d. 2. Epikur z wyspy Sa- 3. Panteizm (od gr. pan- raos (341—270 p.n.e.), — wszystko i theos — bóg); słynny -— SPIS TREŚCI PYTANIA ODPO- WIEDZI str. str. 1. Działy filozofii.......................... 8 142 2. Filozofia i mitologia . . . . 9 143 3. Czy znasz filozofię starożytną? . 11 145 4. Starożytne szkoły filozoficzne . 14 146 5. Czy znasz podobizny filozofów starożytności i średniowiecza? . 15 149 6. Greckie terminy.......................... 25 149 7. Wschód Bliski i Daleki . 26 151 8. Nazwy filozoficznych orientacji. 28 152 9. Słynne hasła, zwroty i meta­ fory ............................................. 29 155 10. Antynomie................................ 31 157 11. C zas............................................. 32 159 12. Nieco szokujące.......................... 34 160 13. Jakie kierunki wzięły nazwę od sło w a ?....................................... 37 161 14. D ialogi....................................... 38 163 15. Uzupełnij lu k i.......................... 39 164 16. Czy to prawda?.......................... 40 165 17. Filozofowie i władcy 41 166 18. Sceny z życia filozofów . 43 167 19. Refleksje nad historią . 53 168 20. Czym się różnią? . . . . 55 170 21. Filozofowie o filozofii 57 175 22. Tu żyli, tu tworzyli . . . . 59 176 23. Zagadnienia metafizyczne . 62 176 24. Pojęcia — symbole doktryn 64 177 25. Tradycje 1 kontynuacje . 65 178 26. Filozofowie o szczęściu . 67 180 27, Przygody dzieł filozoficznych 69 182 28. Niezwykłe tytuły . . . . 71 183 29. Bóg w poglądach filozofów . 72 184 30. Tragiczne losy filozofów 74 186 31. Utopie społeczne . . . . 77 186 32. Czy znasz podobizny filozofów nowożytnych?.......................... 79 188 33. Literatura i filozofia 89 188 34. Jak się nazywa ten pogląd? . 91 189 35. Marks i Engels o historii filozo­ fii nowożytnej.......................... 92 190 36. Z jakim kierunkiem łączysz? 94 191 37. Wartość i godność człowieka 95 191 38. Słynne polemiki.......................... 97 192 39. Nauka i filozofia . . . . 99 194 40. Filozofia i wielkie wydarzenia ... 101 195 41. Ułóż chronologicznie . . . 103 197 42. Filozofia w Polsce . . . . 104 197 43. Co wiesz o Marksie? 105 198 44. Czy znasz podobizny myślicieli współczesnych?.......................... 106 200 45. Sztuka w społeczeństwie i filo­ zofii ............................................. 116 200 46. Jednostka, państwo, społeczeń­ stwo ............................................. 119 201 47. Karty tytułowe.......................... 121 203 48. Czyj to życiorys? . . . . 131 204 49. Słynne pytania.......................... 133 205 50. Diagnozy XX wieku 136 208 P Y T A N I A 1. DZIAŁY FILOZOFII Filozofia, która obejmowała we wstępnym okresie swego rozwoju bardzo szeroki zakres wiedzy, w toku postępującej ciągle specjalizacji coraz wyraźniej o- kreślała swój przedmiot, a jego modyfikacje w dzie­ jach mogą być rozdziałem odrębnej interesującej re­ fleksji. L Skąd pochodzi i co oznacza nazwa filozofia? 2. Co znaczy słowo ontologia? 3. Co oznaczają słowa: epistemologia i gnozeologia? 4. Na jakie działy dzielono filozofię w starożyt­ ności i które z nich miały wówczas największe znaczenie? 5. Skąd pochodzi i co oznacza słowo metafizyka? 6. Jakie działy wyodrębniamy w filozofii współ­ czesnej? 7. Jakie dyscypliny wchodzą w zakres aksjologii? 8. Proszę wymienić starożytne dzieło, w którym po raz pierwszy użyto w tytule słowa „etyka”. 9. W którym wieku użyto po raz pierwszy słowa „estetyka”? 10. Jedna z najsłynniejszych w dziejach filozofii klasyfikacja nauk eliminowała ze swego zasad­ niczego wykazu... filozofię, podkreślając szcze­ gólnie dobitnie, że metafizyka jest nieuprawnio­ ną spekulacją, gdyż wykracza ona swymi aspi­ racjami poza jedynie wiarygodne doświadczenie, dodając nadto, że zbędna w świetle zdrowego rozsądku jest też teoria poznania, jałowa forma- listyka logiki, a psychologia zgoła niemożliwa. Klasyfikacja obejmowała tylko 6 następujących dyscyplin, szeregując je wedle stopnia ogólności; matematykę, astronomię, fizykę, chemię, biologię i socjologię. Podaj nazwisko autora tej klasyfikacji i wiek, w którym żył, oraz nazwę kierunku filozoficzne­ go, zainicjowanego przez niego. Dla ułatwienia podajemy, że jest to po dziś dzień jeden z naj­ bardziej wpływowych prądów umysłowych.