Andrzej Wasilewski 5 0 0 ZAGADEK LITERACKICH ANDRZEJ WASILEWSKI WYDANIE TRZECIE WARSZAWA 1966 5 0 0 ZAGADEK LITERACKICH Okładka 1 karta tytułowa WŁADYSŁAW BRYKCZYŃSKI * Ilustracje JULIUSZ PUCHALSKI Redaktor: Maria Goszczyńska Redaktor techniczny: Janina Hammer Korektor: Alicja Moryś Printed in Poland PW ..Wiedza Powszechna”, Warszawa 1966. Wydanie III. Nakład 30 000 - 233 egz. Obj. 7.25 ark. wyd., 10,75 ark. druk. Papier druk. sat. kl. III, 70 g. 80X100, z Klucz. Oddano do składu 25.5.65. Podp. do druku 29.3.66. Druk uk. w kwietniu 66. Katowicka Drukarnia Dziełowa, Katowice, ul. 3 Maja 12 Zam. 1825,6. XI. 1965. A-20 Cena zł 15,— SPIS TREŚCI PYTA- ODPO- NIA WIEDZI str. str. 1. Pseudonimy .................................... 10 68 2. Sławne m iejsca........................ 11 70 3. Świat i P olska........................ 12 72 4. Czyj to życiorys...?.................... 13 74 5. Chronologia wielkich dzieł . . . . 16 76 6. Osobliwości biograficzne........ 17 77 7. Powiedzenia o literackim rodowo­ dzie ......................................................... 18 79 8. Czy się spotkali...?.................... 19 81 9. Kto był starszy...?.................... 20 83 10. Fantastyczne kraje i miejscowości 21 85 11. Odrzuć trzeci ty tu ł................ 22 87 12. Panowie i słudzy........................ 23 83 13. Tematyka historyczna w literaturze 24 90 14. Podtytuły ............................................. 25 92 15. Wiersze o Warszawie................ 26 94 16. Słynne anegdoty......................... 28 95 17. Pisarze mężami stan u ............ 29 97 18. Nazwy o zatartym pochodzeniu . . 30 99 19. Miejsca urodzin......................... 31 101 20. Genealogie ........................................ 32 103 21. Kto przeciw kom u...?............ 33 106 22. Kogo możemy nazwać twórcą...? . . 34 108 23. Pisarze i czasopisma................ 35 111 24. Kobiety w życiu pisarzy........ 36 113 25. Podobieństwa i różnice............ 37 116 26. Tytuły, które zrobiły karierę . . . 38 118 27. Kogo nazywano...?..................... 39 120 28. Czy byli krewnymi...?............. 40 122 29. Fakty i okoliczności................. 41 125 30. Współczesna nowela polska . . . . 42 127 31. Nasi za granicą......................... 44 128 32. Literatura utopijna................. 45 130 33. Książki o podobnych tytułach . . 46 133 34. Autobiografie ..................................... 47 ló' 35. Ulubione zajęcia i szczególne zain­ teresowania . ............................. 4** 36. Fantastyka w literaturze................ 49 139 37. Rzeki w tytułach............................ 50 141 38. Poeci i pieśni..................................... 5* 143 39. Prototypy ............................................ 52 14° 40. Słynne powiedzenia......................... 53 147 41. Grupy literackie................................. 54 149 42. Autorzy programów literackich . . 55 151 43. Historia i poezja................................ 56 134 44. Kariery literackie............................ 58 lo7 45. Powieści XX w ieku........................ 59 160 46. Tytuły z m iastam i................................60 162 47. Książki prześladowane.................... 61 l64 48. Charakterystyczne postacie . . . 62 166 49. Poznaj, czyj to g ło s......................... 63 169 50. Słynni bohaterowie........................ 66 170 Książeczka ta zawiera 500 zagadek literackich, w miarę łatwych, w miarę trudnych. Łatwe prze­ widziane są dla tych, którzy zżymają się na auto­ rów wystawiających cierpliwość czytelniczą na zbyt nużące próby. Uważają bowiem, że zasłużyli sobie na lepszy los niż borykanie się z przeszkodami, jakie spodobało się nagromadzić beztroskim auto­ rom. Trudne zaś wprowadzone zostały z myślą o podejrzliwcach, którzy biorąc książkę do ręki badają przede wszystkim, czy autor traktuje ich z należytą powagą. I myślą o nim źle, jeśli nie znajdą w tekście nic takiego, co wydusiłoby z nich siódme poty. Słowem, autor dokładał starań, by podejrzliwy wilk był syty, a ospała owca cała. W tej metodzie jest ryzyko, że owce mimo wszyst­ ko będą się uważały za pokrzywdzone, a wilki za niesyte. Ale na to nie ma już rady. To samo można by odnieść do tematyki pytań, jakie tu zostały zgromadzone, i sposobów formuło­ wania odpowiedzi, zamieszczonych w drugiej części książeczki. Jedni by woleli, żeby pytania tyczyły tzw. ciekawostek, bo powagi i tak manty pod do­ statkiem, drudzy, by zahaczały o wiedzę solidną, bo głupstwami nie warto sobie zaprzątać głowy. Jedni chcą się batoić, inni — nabywać wiadomości. Sytua­ cja dość kłopotliwa. Dobra rada głosi, że należy podsuwać wiadomości w trakcie zabawy, czyli — mówiąc innymi słowy — nudzić tak, aby to nie było nudne. Rada jest tak celna, że wzbudziła w autorze pragnienie sprostania tym trudnościom. Prosi on o wyrozumiałość, jeśli nie wszędzie po­ trafił przekształcić w zabawę swe encyklopedyczne obowiązki. A także na odwrót — jeśli naruszył gdziekolwiek majestat wiedzy zbyt figlarnym to­ nem. Rzecz bowiem tyczy nie byle czego, bo literatury światowej i rodzimej, najbardziej szanownych kla­ syków i najgłośniejszych autorów współczesnych, książek, wydarzeń i postaci, historii literackiej i teorii literatury od zarania dziejów do chwili bieżącej. Jest przed czym schylić głowę, choćbyśmy mieli z tego wszystkiego uszczknąć tylko odrobinę. 500 takich odrobinek to już jest coś. Nie ma powodów do rozpaczy, jeśli dla stu ze zgromadzonych pytań trzeba będzie szukać rozwią­ zań w dziale odpowiedzi. Jeśli dla dwustu — gorzej, ale jeszcze bez wstydu. 300 i 400 — będą to już liczby sygnalizujące konieczność dokonania generalnego obrachunku z własnym życiem. Świad­ czyć one będą, że na kulturę literacką przeznacza się w tym życium iejsca za mało. Na pociechę można powiedzieć to tylko, że piszący tę książkę też korzystał z encyklopedii. AUTOR