Kingdom of Thailand ≠ EDICT OF GOVERNMENT ± In order to promote public education and public safety, equal justice for all, a better informed citizenry, the rule of law, world trade and world peace, this legal document is hereby made available on a noncommercial basis, as it is the right of all humans to know and speak the laws that govern them. TCPS 916-2554 (2011) (Thai): CLEANSING PRODUCTS FOR SILVER AND GOLD JEWELRY มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน THAI COMMUNITY PRODUCT STANDARD มผช.๙๑๖/๒๕๕๔ ผลิตภัณฑทําความสะอาดเครื่องประดับเงิน และเครื่องประดับทอง CLEANSING PRODUCTS FOR SILVER AND GOLD JEWELRY สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ICS 71.100.40 ISBN 978-616-231-217-5 มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ผลิตภัณฑทําความสะอาดเครื่องประดับเงิน และเครื่องประดับทอง มผช.๙๑๖/๒๕๕๔ สํานักงานมาตรฐานผลิตภณั ฑอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ถนนพระรามที่ ๖ กรุงเทพฯ ๑๐๔๐๐ โทรศัพท ๐–๒๒๐๒–๓๓๔๔-๕ ประกาศสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม ฉบับที่ ๑๖๙๖ (พ.ศ. ๒๕๕๔) เรื่อง ยกเลกิ และกําหนดมาตรฐานผลิตภัณฑชมุ ชน ผลิตภัณฑทาํ ความสะอาดเครื่องประดับเงินและเครื่องประดับทอง โดยที่เปนการสมควรปรับปรุงมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ผลติ ภัณฑท ําความสะอาดเครื่องประดบั เงิน และเครื่องประดับทอง มาตรฐานเลขที่ มผช.๙๑๖/๒๕๔๘ และคณะอนุกรรมการพิจารณามาตรฐานผลิตภัณฑชมุ ชน คณะที่ ๑ มีมติในการประชุมครั้งที่ ๒๒-๒/๒๕๕๔ เมื่อวันที่ ๒๕ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๕๔ ใหย กเลิกมาตรฐาน ผลติ ภณั ฑชุมชน ผลติ ภณั ฑทาํ ความสะอาดเครื่องประดบั เงนิ และเครื่องประดบั ทอง มาตรฐานเลขที่ มผช.๙๑๖/๒๕๔๘ และกาํ หนดมาตรฐานผลติ ภณั ฑชุมชน ผลติ ภัณฑทาํ ความสะอาดเครื่องประดบั เงนิ และเครื่องประดับทอง ขึ้นใหม สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมจึงออกประกาศยกเลิกประกาศสํานักงานมาตรฐาน ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม ฉบับที่ ๙๓๓ (พ.ศ.๒๕๔๘) ลงวันที่ ๒๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๘ และออกประกาศ กําหนดมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ผลิตภัณฑทําความสะอาดเครื่องประดับเงินและเครื่องประดับทอง มาตรฐานเลขที่ มผช.๙๑๖/๒๕๕๔ ขึ้นใหม ดังมีรายละเอียดตอทายประกาศนี้ ทั้งนี้ ใหมีผลบังคับใชนับแตวันที่ประกาศ เปนตนไป ประกาศ ณ วนั ที่ ๒๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๔ นายชัยยง กฤตผลชัย เลขาธิการสํานกั งานมาตรฐานผลิตภัณฑอตุ สาหกรรม มผช.๙๑๖/๒๕๕๔ มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ผลิตภัณฑทําความสะอาดเครื่องประดับเงิน และเครื่องประดับทอง ๑. ขอบขาย ๑.๑ มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ครอบคลุมเฉพาะผลิตภัณฑทําความสะอาดเครื่องประดับเงินและ เครื่องประดับทองที่มีสารลดแรงตึงผิวประเภทแอนไอออนิกและนอนไอโอนิก ยกเวนโนนิลฟนอล เอทอกซีเลต มีลักษณะเปนของเหลว และบรรจุในภาชนะบรรจุ ๒. บทนิยาม ความหมายของคําที่ใชในมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ มีดังตอไปน ี้ ๒.๑ ผลิตภัณฑทําความสะอาดเครื่องประดับเงินและเครื่องประดับทอง ซึ่งตอไปในมาตรฐานนี้จะเรียกวา “ผลิตภัณฑทาํ ความสะอาด” หมายถึง ผลิตภัณฑที่มีสารลดแรงตึงผิวประเภทแอนไอออนิก เชน โซเดียมแอลคลิ ซัลเฟต และนอนไอโอนิก เชน พอลิออกซีเอทิลีนโนนลิ ฟนอลอเี ทอร  หรือพอลิออกซิเอทิลีน แอลกอฮอลอีเทอร ยกเวนโนนิลฟนอล เอทอกซีเลต ประเภทใดประเภทหนึ่งหรือผสมกัน เปน สวนประกอบหลัก อาจผสมนา้ํ หมักชีวภาพจากพืช สารสกัดจากสมุนไพร เชน ประคําดีควาย มะนาว มะกรูด มะขาม ใชสําหรับทําความสะอาดเครื่องประดบั เงินและเครอื่ งประดับทองเพื่อขจัดคราบสกปรก และคราบดาํ ๓. สวนประกอบ ๓.๑ สวนประกอบหลัก เปนสารลดแรงตึงผิวประเภทแอนไอออนกิ หรือนอนไอออนิก ยกเวน โนนิลฟน อล เอทอกซเี ลต ประเภทใด ประเภทหนึ่งหรือผสมกัน ๓.๒ สารเติมแตง เชน สารเพิ่มประสิทธิภาพการชะลาง สารกันเสีย - ๑ - มผช.๙๑๖/๒๕๕๔ ๔. คุณลักษณะที่ตองการ ๔.๑ ลักษณะทั่วไป ตองเปนของเหลวใส เปนเนื้อเดียวกัน ไมตกตะกอน ไมมีสิ่งแปลกปลอมและไมมกี ลิ่นที่ไมพึงประสงค เชน กลิ่นฉุน การทดสอบใหทําโดยการตรวจพินิจ ๔.๒ ความเปนกรด-ดาง ตองอยูระหวาง ๕.๐ ถึง ๙.๕ การทดสอบใหปฏิบัตติ ามขอ ๙.๑ ๔.๓ การใชงาน เมื่อทดสอบตามขอ ๙.๒ แลว ตองสามารถขจัดสิ่งสกปรกหรือคราบดาํ ได  โดยไมทาํ ลายพนื้ ผวิ และน้ําหนัก ชิ้นทดสอบแผน เงินที่หายไปไมเกินรอยละ ๐.๐๑ ๔.๔ ความคงสภาพ เมื่อทดสอบตามขอ ๙.๓ แลว ลักษณะทวั่ ไปตองอยูในสภาพทดี่ ี ไมแ ปรสภาพ ๕. หลักเกณฑและขอปฏิบัติ ๕.๑ หลักเกณฑและขอปฏิบัตใิ นการทําผลติ ภณั ฑทําความสะอาด ใหเปน ไปตามภาคผนวก ก. ๖. การบรรจุ ๖.๑ ใหบรรจุผลิตภณั ฑทําความสะอาดในภาชนะบรรจุที่เหมาะสม สะอาด ปดไดสนิท ไมรั่ว ไมแตก และ สามารถปองกันการปนเปอนจากสิ่งสกปรกภายนอกได การทดสอบใหทําโดยการตรวจพินิจ ๖.๒ ปริมาตรสุทธิของผลิตภัณฑทําความสะอาดในแตละภาชนะบรรจุตองไมนอยกวาที่ระบุไวที่ฉลาก การทดสอบใหใชเครื่องวัดปริมาตรที่เหมาะสม ๗. เครื่องหมายและฉลาก ๗.๑ ที่ภาชนะบรรจผุ ลิตภณั ฑทําความสะอาดทุกหนวย อยางนอ ยตองมีเลขอักษร หรือเครื่องหมายแจงรายละเอียด ตอไปนี้ใหเหน็ ไดงาย ชัดเจน (๑) ชื่อผลิตภัณฑ  (ตามชื่อ มผช.) หรือชื่ออื่นที่สื่อความหมายวาเปนผลิตภัณฑตามมาตรฐาน (๒) ชื่อและอัตราสว นของสารสําคัญ (๓) ปริมาตรสุทธิ เปนลูกบาศกเซนติเมตรหรือมิลลิลิตรหรือลิตร (๔) วัน เดือน ปทที่ ํา - ๒ - มผช.๙๑๖/๒๕๕๔ (๕) เลขที่แสดงครั้งที่ทําหรือรหัสรุนที่ทํา (๖) ประโยชน  (๗) วิธีใช  (๘) วิธีเก็บรักษา เชน เก็บในที่มดิ ชิด หา งจากมือเด็ก อาหาร และสัตวเลยี้ ง (๙) คําเตือน เชน หามรับประทาน ระวังอยาใหเ ขาตา (๑๐) วิธีแกพิษเบื้องตน เชน หากเขาตา ใหรีบลางดวยนา้ํ สะอาดจนอาการระคายเคืองทุเลา (๑๑) เครื่องหมายและขอความแสดงระดับความเปนพิษและ/หรืออันตราย ตามที่สํานักงาน คณะกรรมการอาหารและยา กําหนด (๑๒) เลขที่รับแจงวัตถุอันตราย (๑๓) ชื่อผูทํา หรือสถานที่ทํา พรอมสถานที่ตั้ง หรือเครื่องหมายการคาที่จดทะเบียน ในกรณีที่ใชภาษาตา งประเทศ ตองมคี วามหมายตรงกับภาษาไทยทกี่ ําหนดไวขางตน ๘. การชักตัวอยางและเกณฑตัดสิน ๘.๑ รุน ในที่น ี้ หมายถึง ผลติ ภัณฑทําความสะอาด ที่มีสวนประกอบเดยี วกัน ที่ทําหรือสงมอบหรือซื้อขายใน ระยะเวลาเดียวกัน ๘.๒ การชักตัวอยางและการยอมรับ ใหเปนไปตามแผนการชักตัวอยางที่กําหนดตอไปน ี้ ๘.๒.๑ การชักตัวอยา งและการยอมรับสําหรับการทดสอบลักษณะทั่วไป การบรรจุ และเครอื่ งหมายและฉลาก ใหชักตวั อยา งโดยวิธีสุมจากรุนเดียวกัน จาํ นวน ๓ หนว ยภาชนะบรรจุ เมื่อตรวจสอบแลวทุกตัวอยาง ตองเปนไปตามขอ ๔.๑ ขอ ๖. และขอ ๗. จึงจะถือวา ผลิตภัณฑทาํ ความสะอาดรนุ นั้นเปน ไปตาม เกณฑที่กําหนด ๘.๒.๒ การชักตัวอยางและการยอมรับสําหรับการทดสอบความเปนกรด-ดา ง และการใชงาน ใหใชตัวอยางที่ ผานการทดสอบตามขอ ๘.๒.๑ แลว จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เพื่อทําเปนตัวอยางรวม โดยมีปริมาตรรวมไมนอยกวา ๒๐๐ ลูกบาศกเซนติเมตร กรณีตัวอยางไมพอใหชักตัวอยางเพิ่ม โดยวิธีสุมจากรุนเดียวกันใหไ ดต ัวอยางที่มปี ริมาตรรวมตามที่กําหนด เมื่อตรวจสอบแลวทุกตัวอยาง ตองเปนไปตามขอ ๔.๒ และขอ ๔.๓ จึงจะถือวาผลิตภัณฑทาํ ความสะอาดรุนนั้นเปนไปตามเกณฑ ที่กําหนด ๘.๒.๓ การชักตัวอยางและการยอมรับสําหรับการทดสอบความคงสภาพ ใหชักตัวอยางโดยวิธีสุมจากรุนเดียวกัน จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เมื่อตรวจสอบแลวทุกตัวอยางตองเปนไปตามขอ ๔.๔ จึงจะถือวา ผลิตภณั ฑทําความสะอาดรนุ นั้นเปน ไปตามเกณฑที่กําหนด ๘.๓ เกณฑตัดสนิ ตัวอยางผลิตภัณฑทําความสะอาดตองเปนไปตามขอ ๘.๒.๑ ขอ ๘.๒.๒ และขอ ๘.๒.๓ ทุกขอ จึงจะถือวา ผลิตภัณฑทําความสะอาดรุนนั้นเปนไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนน ี้ - ๓ - มผช.๙๑๖/๒๕๕๔ ๙. การทดสอบ ๙.๑ การทดสอบความเปนกรด-ดาง ๙.๑.๑ เครื่องมือ เครื่องวัดความเปนกรด-ดา ง (pH meter) ๙.๑.๒ วิธีทดสอบ เจือจางตัวอยางดวยนา้ํ กลั่นเปนสารละลาย รอยละ ๑ โดยนา้ํ หนัก วัดคาความเปนกรด-ดาง ที่ อุณหภูมิหอง ดวยเครื่องวัดความเปนกรด-ดาง ๙.๒ การทดสอบการใชงาน ๙.๒.๑ การเตรียมชิ้นทดสอบ แผนเงินแท  ทมี่ ีเงินไมนอยกวารอยละ ๙๒.๕ และมีขนาด (๓ x ๓) เซนติเมตร จํานวน ๒ แผน ๙.๒.๒ การเตรียมสารละลายโซเดียมไบซัลไฟต  (Na SO ) 2 3 ละลายโซเดียมไบซัลไฟต  (Na SO ) ๑.๐ กรัม ในนา้ํ กลนั่ ที่มีปริมาตร ๑๐๐ มิลลิลิตร 2 3 ๙.๒.๓ วิธีทดสอบ ๙.๒.๓.๑ วางชิ้นทดสอบแผนเงิน ลงบนภาชนะที่มีกนแบนเรียบ ใชดรอปเปอรดูดสารละลายโซเดียมไบซัลไฟต  (Na SO ) หยดลงบนแผนเงนิ จํานวน ๒ หยด ตั้งทิ้งไวเ ปนเวลา ๕ นาที หรือจนเกิดคราบดาํ 2 3 บนชิ้นทดสอบแผนเงิน ลางดวยน้ําแลวเช็ดใหแหง นาํ ไปชั่งน้ําหนักดว ยเครื่องชั่งที่เหมาะสมและ มีความละเอียดไมน อยกวา ๐.๐๐๑ กรัม คํานวณน้ําหนกั ชิ้นทดสอบแผนเงินที่หายไป ๙.๒.๓.๒ ทําความสะอาดชิ้นทดสอบแผนเงินที่มีคราบดําดวยตัวอยางผลิตภัณฑทําความสะอาดตามวิธีที่ ระบุไวที่ฉลาก หากที่ฉลากไมระบุใหเทตัวอยางผลิตภัณฑทําความสะอาดใหทวมชิ้นทดสอบแผนเงิน แชทิ้งไวที่อุณหภูมิหองเปนเวลา ๓๐ นาที ขัดเบาๆ ดวยแปรงสีฟนขนออน นําชิ้นทดสอบ แผนเงินออก ลางดวยน้ําและเช็ดใหแหงดวยผาสะอาด แลวตรวจพินิจ จากนั้นนําไปชั่งน้ําหนัก ดวยเครื่องชั่งที่เหมาะสมและมีความละเอียดไมนอยกวา ๐.๐๐๑ กรัม คํานวณน้ําหนักชิ้นทดสอบ แผนเงินที่หายไปเปนรอยละ ๐.๐๑ ๙.๓ การทดสอบความคงสภาพ เก็บตัวอยางผลิตภัณฑทาํ ความสะอาดที่ไมเคยเปดฝาภาชนะบรรจุมากอนที่อุณหภูมิ (๔ ๒) องศาเซลเซียส ± เปนเวลา ๒๔ ชั่วโมง แลวนําไปเก็บที่อณุ หภูมิ (๔๕ ๒) องศาเซลเซียส เปนเวลา ๒๔ ชั่วโมง ทําเชนนี้ ± สลับกันจนครบ ๔ ครั้ง นํามาวางไวใหเย็นที่อุณหภูมิหอง ตรวจสอบลักษณะทั่วไปเปรียบเทียบกับ สภาพเดิมของตัวอยางผลิตภัณฑ  - ๔ - มผช.๙๑๖/๒๕๕๔ ภาคผนวก ก. หลักเกณฑและขอปฏิบัติ (ขอ ๕.๑) ก.๑ ขอปฏิบัติเกี่ยวกับเครื่องมือเครื่องใชและอุปกรณการทํา ดังน ี้ ก.๑.๑ จัดใหมีเครื่องมืออุปกรณการทําที่เหมาะสมกับปริมาณและการทาํ แตละประเภท โดยเฉพาะภาชนะ หรือถังที่ใชในการทาํ จะตองไมเกดิ ปฏิกิริยาทางเคมีทไี่ มเหมาะสมกบั วตั ถุอนั ตราย และตอ งตรวจสอบ ดูแลรักษาใหอ ยูในสภาพเรียบรอยพรอมที่จะใชงานไดอ ยางมีประสิทธิภาพ ก.๑.๒ สถานที่ทํามีระบบปองกันกําจัดกลิ่น ละออง ไอระเหย ฝุนผงของวัตถุอันตรายที่ดีและเหมาะสม ณ บริเวณที่ทําและตองสามารถปองกันกลิ่นสารเคมีไมใหไปกระทบกระเทือนผูใกลเคียงและไมกอใหเกิด อันตรายตอบุคคลและทรัพยสิน ก.๑.๓ ตองมีวิธีการปอ งกันมิใหวัตถุอันตรายรั่วไหลในการทําในลักษณะที่จะเปนอันตรายตอ ผูปฏิบตั ิงาน ก.๑.๔ ตองทาํ ความสะอาดเครื่องมือ เครื่องใช และอุปกรณใ นการทําหลังจากการปฏิบัติงานเกี่ยวกับวตั ถุอนั ตราย แตละชนดิ เสร็จสิ้น เพื่อปอ งกันการปนเปอนหรือเกดิ ปฏิกิริยาทางเคมีทไี่ มเ หมาะสมเมื่อจะผลติ วัตถุ อื่นตอไป ก.๑.๕ ที่อุปกรณการทําในขณะปฏิบัติงาน ตองจัดใหมีปา ยแสดงชื่อวัตถุอนั ตราย และแผนปา ยคําเตือนถึง อันตรายที่เกิดจากวัตถุอันตราย โดยมีขอความและสัญลักษณตามที่สํานกั งานคณะกรรมการอาหารและยา กําหนด ก.๑.๖ ภายในอาคารทําวัตถุอันตราย ควรแบงแยกบริเวณพื้นที่ในการทําวัตถุอันตรายแตละประเภทเปนสัดสวน โดยใชเสนหรือเครื่องหมายแสดงพนื้ ที่ใหเห็นไดอ ยางชดั เจน เพื่อปองกันการปะปนของวัตถุอนั ตราย พื้นของสวนการทําวัตถุอนั ตรายตองมีคุณสมบัตไิ มดดู ซบั หรือกักขังสารเคมี ก.๑.๗ จัดใหมีแสงสวา งเพียงพอแกสภาพการทาํ งานในบริเวณทที่ ํา ก.๑.๘ ภาชนะบรรจุวตั ถุอนั ตรายตอ งมั่นคงแข็งแรง ไมรั่วไหล สะดวกตอการขนยาย ไมชํารดุ เสียหายแตกหัก หรือบบุ สลายไดงาย และไมม ีปฏิกิริยาทางเคมีทไี่ มเหมาะสมกบั วตั ถุอนั ตรายทบี่ รรจอุ ยูภายใน ก.๒ มาตรการเพื่อความปลอดภยั สําหรับผูปฏบิ ัติงานในสถานที่ทํา ดังน ี้ ก.๒.๑ บริเวณทางเขาอาคาร หรือสวนของอาคารที่เปนสถานที่ทําหรือเก็บรักษาวตั ถุอันตรายใหมีแผนปาย คําวา “วัตถุอันตราย” ดวยอักษรสีแดงบนพื้นสีขาว โดยแผนปา ยและตัวอักษรตองมีขนาดทเี่ หมาะสม และเห็นไดเดน ชัด ก.๒.๒ บริเวณที่เก็บรักษาและบริเวณใกลเคียง ตอ งจัดใหมีแผน ปายคาํ เตือนถึงอันตรายที่เกิดจากวตั ถุอันตราย โดยมีขอความและสัญลักษณตามที่สาํ นักงานคณะกรรมการอาหารและยากําหนด ก.๒.๓ จัดใหมีอุปกรณตางๆ ที่เหมาะสม เพื่อความปลอดภัยของผูปฏิบัติงาน ดังน ี้ (๑) เสื้อผาชุดปฏบิ ัติงาน (๒) ถุงมือ รองเทา (๓) หนากากตามสภาพของวัตถุอันตราย (๔) สิ่งกันเปอนทกี่ ันอันตรายจากการที่วัตถุอนั ตรายจะสัมผัสกับรางกาย (๕) หมวกในกรณีที่ผลิตวัตถุอนั ตรายชนิดผง - ๕ -