Kingdom of Thailand ≠ EDICT OF GOVERNMENT ± In order to promote public education and public safety, equal justice for all, a better informed citizenry, the rule of law, world trade and world peace, this legal document is hereby made available on a noncommercial basis, as it is the right of all humans to know and speak the laws that govern them. TCPS 994-2548 (2005) (Thai): DRIED RINGWORM BUSH LEAF (CASSIA ALATA LINN.) มผช.๙๙๔/๒๕๔๘ มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ใบชุมเห็ดเทศแหง ๑. ขอบขาย ๑.๑ มาตรฐานผลติ ภณั ฑช มุ ชนนคี้ รอบคลมุ ใบชมุ เหด็ เทศแหง ทมี่ ใี บชมุ เหด็ เทศเปน สว นประกอบหลกั อยใู นลกั ษณะ เปนชิ้นแหงและที่บดเปนผง อาจบรรจุในซองเยื่อกระดาษ บรรจใุ นภาชนะบรรจ ุ ใชส าํ หรบั ชงเปน เครอื่ งดมื่ ๒. บทนิยาม ความหมายของคําที่ใชในมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ มีดังตอไปนี้ ๒.๑ ใบชุมเห็ดเทศแหง หมายถึง ผลิตภัณฑที่ไดจากการนําใบชุมเห็ดเทศที่สดและอยูในสภาพดีมาลางให สะอาด หั่นใหเปนชิ้นเล็ก ผึ่งและอบใหแหง อาจบดเปนผง อาจผสมสวนผสมอนื่ จากธรรมชาต ิ เชน มะตมู ดอกเกก ฮวย ๓. คุณลักษณะที่ตองการ ๓.๑ ลักษณะทั่วไป ตองเปนชิ้นหรือเปนผง แหง ไมจับตัวเปนกอน ๓.๒ สี ตองมีสีที่ดีตามธรรมชาติของใบชุมเห็ดเทศแหง ๓.๓ กลิ่นรส ตองมีกลิ่นรสที่ดีตามธรรมชาติของใบชุมเห็ดเทศแหง ปราศจากกลิ่นรสอื่นที่ไมพึงประสงค ๓.๔ การสกัดดวยน้ําเดือด ของเหลวที่ไดตองมีลักษณะที่ดีตามธรรมชาติของใบชุมเห็ดเทศแหง เมื่อตรวจสอบโดยวิธีใหคะแนนตามขอ ๘.๑ แลว ตองไดคะแนนเฉลี่ยของแตละลักษณะจากผูตรวจสอบทุกคน ไมนอยกวา ๓ คะแนน และไมมีลักษณะใดได ๑ คะแนนจากผูตรวจสอบคนใดคนหนึ่ง ๓.๕ สิ่งแปลกปลอม ตอ งไมพ บสงิ่ แปลกปลอมทไี่ มใ ชส ว นประกอบที่ใช เชน เสนผม ดิน ทราย กรวด ชิ้นสวนหรือสิ่งปฏิกูล จากสัตว - ๑ - มผช.๙๙๔/๒๕๔๘ ๓.๖ ความชื้น ตองไมเกินรอยละ ๗ โดยน้ําหนัก ๓.๗ การเจือสี ตองไมพบการเจือสีใด ๆ ๓.๘ จุลินทรีย ๓.๘.๑ จํานวนจุลินทรียทั้งหมด ตองไมเกิน ๑ ๑๐๔ โคโลนีตอตัวอยาง ๑ กรัม × ๓.๘.๒ รา ตองนอยกวา ๑๐ โคโลนีตอตัวอยาง ๑ กรัม ๔. สุขลักษณะ ๔.๑ สุขลักษณะในการทําใบชุมเห็ดเทศแหง ใหเปนไปตามคําแนะนําตามภาคผนวก ก. ๕. การบรรจุ ๕.๑ ใหบรรจุใบชุมเห็ดเทศแหงในภาชนะบรรจุที่สะอาด ปดไดสนิท และสามารถปองกันการปนเปอนจาก สิ่งสกปรกภายนอกได ๕.๒ น้ําหนักสุทธิของใบชุมเห็ดเทศแหงในแตละภาชนะบรรจุ ตองไมนอยกวาที่ระบุไวที่ฉลาก ๖. เครื่องหมายและฉลาก ๖.๑ ที่ภาชนะบรรจุใบชุมเห็ดเทศแหงทุกหนวย อยางนอยตองมีเลข อักษร หรือเครื่องหมายแจงรายละเอียด ตอไปนี้ใหเห็นไดงาย ชัดเจน (๑) ชื่อเรียกผลิตภัณฑ เชน ใบชุมเห็ดเทศแหง ใบชุมเห็ดเทศชงดื่ม (๒) สวนประกอบที่สําคัญ (๓) น้ําหนักสุทธิ (๔) วัน เดือน ปที่ทํา และวัน เดือน ปที่หมดอายุ หรือขอความวา “ควรบริโภคกอน (วัน เดือน ป)” (๕) ขอแนะนําในการบริโภคและการเก็บรักษา (๖) ชื่อผูทําหรือสถานที่ทํา พรอมสถานที่ตั้ง หรือเครื่องหมายการคาที่จดทะเบียน ในกรณีที่ใชภาษาตางประเทศ ตองมีความหมายตรงกับภาษาไทยที่กําหนดไวขางตน ๗. การชักตัวอยางและเกณฑตัดสิน ๗.๑ รนุ ในทนี่ ี้ หมายถงึ ใบชมุ เหด็ เทศแหง ทมี่ สี ว นประกอบเดยี วกนั ทาํ โดยกรรมวธิ เีดยี วกนั ในระยะเวลาเดยี วกนั ๗.๒ การชักตัวอยางและการยอมรับ ใหเปนไปตามแผนการชักตัวอยางที่กําหนดตอไปนี้ - ๒ - มผช.๙๙๔/๒๕๔๘ ๗.๒.๑ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับการทดสอบสิ่งแปลกปลอม การบรรจุ และเครื่องหมายและ ฉลาก ใหชักตัวอยางโดยวิธีสุมจากรุนเดียวกัน จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เมื่อตรวจสอบแลว ทุกตัวอยางตองเปนไปตามขอ ๓.๕ ขอ ๕. และขอ ๖. จงึ จะถอื วา ใบชมุ เหด็ เทศแหง รนุ นนั้ เปน ไปตาม เกณฑที่กําหนด ๗.๒.๒ การชักตัวอยางและการยอมรบั สาํ หรบั การทดสอบลกั ษณะทวั่ ไป ส ี กลนิ่ รส และการสกดั ดว ยนา้ํ เดอื ด ใหใชตัวอยางที่ผานการทดสอบตามขอ ๗.๒.๑ แลว จาํ นวน ๓ หนว ยภาชนะบรรจ ุ เมอื่ ตรวจสอบแลว ทุกตัวอยางตองเปนไปตามขอ ๓.๑ ถึงขอ ๓.๔ จึงจะถือวาใบชุมเห็ดเทศแหงรุนนั้นเปนไปตาม เกณฑที่กําหนด ๗.๒.๓ การชกั ตวั อยา งและการยอมรบั สาํ หรบั การทดสอบการความชนื้ และการเจอื ส ี ใหช กั ตวั อยา งโดยวธิ สี มุ จากรุนเดียวกัน จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เพื่อทําเปนตัวอยางรวม โดยมีน้ําหนักรวมไมนอยกวา ๑๐๐ กรมั กรณีตัวอยางไมพอใหชักตัวอยางเพิ่มโดยวิธีสุมจากรุนเดียวกันใหไดตัวอยางที่มี นา้ํ หนกั รวมตามที่กาํ หนด เมอื่ ตรวจสอบแลว ตวั อยา งตอ งเปน ไปตามขอ ๓.๖ และขอ ๓.๗ จงึ จะถอื วา ใบชุมเห็ดเทศแหงรุนนั้นเปนไปตามเกณฑที่กําหนด ๗.๒.๔ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับการทดสอบจุลินทรีย ใหชักตัวอยางโดยวิธีสุมจากรุนเดียวกัน จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เพื่อทําเปนตัวอยางรวม โดยมีน้ําหนักรวมไมนอยกวา ๒๐๐ กรัม กรณีตัวอยางไมพอใหชักตัวอยางเพิ่มโดยวิธีสุมจากรุนเดียวกันใหไดตัวอยางที่มีน้ําหนักรวมตามที่ กําหนด เมื่อตรวจสอบแลวตัวอยางตองเปนไปตามขอ ๓.๘ จึงจะถือวาใบชุมเห็ดเทศแหงรุนนั้นเปน ไปตามเกณฑที่กําหนด ๗.๓ เกณฑตัดสิน ตัวอยางใบชุมเห็ดเทศแหงตองเปน ไปตามขอ ๗.๒.๑ ขอ ๗.๒.๒ ขอ ๗.๒.๓ และขอ ๗.๒.๔ ทกุ ขอ จงึ จะ ถือวาใบชุมเห็ดเทศแหงรุนนั้นเปนไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ ๘. การทดสอบ ๘.๑ การทดสอบลักษณะทั่วไป สี กลิ่นรส และการสกัดดวยน้ําเดือด ๘.๑.๑ ใหแตงตั้งคณะผูตรวจสอบ ประกอบดวยผูที่มีความชํานาญในการตรวจสอบใบชุมเห็ดเทศแหง อยางนอย ๕ คน แตละคนจะแยกกันตรวจและใหคะแนนโดยอิสระ ๘.๑.๒ เทตัวอยางใบชุมเห็ดเทศแหงลงในจานกระเบื้องสขี าว ตรวจสอบลกั ษณะทวั่ ไปและสโี ดยการตรวจพนิ จิ ๘.๑.๓ เทตัวอยางใบชุมเห็ดเทศแหงลงในภาชนะที่เหมาะสม เติมน้ําเดือดตามปริมาณที่ระบุไวที่ฉลาก ปดฝาทงิ้ ไว  ๖ นาที ตรวจสอบกลิ่นรสและการสกัดดวยน้ําเดือดโดยการตรวจพินิจและชิม ๘.๑.๔ หลักเกณฑการใหคะแนน ใหเปนไปตามตารางที่ ๑ - ๓ - มผช.๙๙๔/๒๕๔๘ ตารางที่ ๑ หลักเกณฑการใหคะแนน (ขอ ๘.๑.๔) ระดับการตัดสิน (คะแนน) ลักษณะที่ตรวจสอบ เกณฑที่กําหนด ดีมาก ดี พอใช ตองปรับปรุง ลักษณะทั่วไป ตองเปนชิ้นหรือเปน ผง แหง ไมจ บั ตวั ๔ ๓ ๒ ๑ เปนกอน สี ตองมีสีที่ดีตามธรรมชาติของใบ ๔ ๓ ๒ ๑ ชุมเห็ดเทศแหง กลิ่นรส ตองมีกลิ่นรสที่ดีตามธรรมชาติของ ๔ ๓ ๒ ๑ ใบชุมเห็ดเทศแหง ปราศจากกลิ่น รสอื่นที่ไมพึงประสงค การสกัดดวยน้ําเดือด ของเหลวที่ไดตองมีลักษณะที่ดีตาม ๔ ๓ ๒ ๑ ธรรมชาติของใบชุมเห็ดเทศแหง ๘.๒ การทดสอบสิ่งแปลกปลอม ภาชนะบรรจุ และเครื่องหมายและฉลาก ใหตรวจพินิจ ๘.๓ การทดสอบความชื้น ใหใชวิธีทดสอบตาม AOAC หรือวิธีทดสอบอื่นที่เปนที่ยอมรับ ๘.๔ การทดสอบการเจือสี เทตัวอยางใบชุมเห็ดเทศแหงประมาณ ๐.๕ กรมั ถงึ ๑ กรมั ลงบนกระดาษกรอง พบั กระดาษกรองเขา หากนั แลว ขย ี้ เทตัวอยางใบชุมเห็ดเทศแหงออกจากกระดาษกรองใหหมด พนน้ําลงบนกระดาษกรองพอเปย ก ตอ งไมม สี เีกดิ ขนึ้ เห็นไดชัดเจน ยกเวนสีตามธรรมชาติของสวนประกอบที่ใชบนกระดาษกรองนั้น ๘.๕ การทดสอบจุลินทรีย ใหใชวิธีทดสอบตาม AOAC หรือ BAM หรือวิธีทดสอบอื่นที่เปนที่ยอมรับ ๘.๖ การทดสอบน้ําหนักสุทธิ ใหใชเครื่องชั่งที่เหมาะสม - ๔ - มผช.๙๙๔/๒๕๔๘ ภาคผนวก ก. สุขลักษณะ (ขอ ๔.๑) ก.๑ สถานที่ตั้งและอาคารที่ทํา ก.๑.๑ สถานที่ตั้งตัวอาคารและที่ใกลเคียง อยูในที่ที่จะไมทําใหผลิตภัณฑที่ทําเกิดการปนเปอนไดงาย โดย ก.๑.๑.๑ สถานที่ตั้งตัวอาคารและบริเวณโดยรอบ สะอาด ไมมีน้ําขังแฉะและสกปรก ก.๑.๑.๒ อยูหางจากบริเวณหรือสถานที่ที่มีฝุน เขมา ควัน มากผิดปกติ ก.๑.๑.๓ ไมอยูใกลเคียงกับสถานที่นารังเกียจ เชน บริเวณเพาะเลี้ยงสัตว แหลงเก็บหรือกําจัดขยะ ก.๑.๒ อาคารที่ทํามีขนาดเหมาะสม มีการออกแบบและกอ สรา งในลกั ษณะทงี่ า ยแกก ารบาํ รงุ รกั ษา การทาํ ความสะอาด และสะดวกในการปฏิบัติงาน โดย ก.๑.๒.๑ พื้น ฝาผนัง และเพดานของอาคารที่ทํา กอสรางดวยวัสดุที่คงทน เรียบ ทําความสะอาด และ ซอมแซมใหอยูในสภาพที่ดีตลอดเวลา ก.๑.๒.๒ แยกบริเวณที่ทําออกเปนสัดสวน ไมอยูใกลหองสุขา ไมมีสิ่งของที่ไมใชแลวหรือไมเกี่ยวของกับ การทําอยูในบริเวณที่ทํา ก.๑.๒.๓ พื้นที่ปฏิบัติงานไมแออัด มีแสงสวางเพียงพอ และมีการระบายอากาศที่เหมาะสม ก.๒ เครื่องมือ เครื่องจักร และอุปกรณในการทํา ก.๒.๑ ภาชนะหรืออุปกรณในการทําที่สัมผัสกับผลิตภัณฑ ทําจากวัสดุมีผิวเรียบ ไมเปนสนิม ลางทําความ สะอาดไดงาย ก.๒.๒ เครื่องมือ เครื่องจักร และอุปกรณที่ใช สะอาด เหมาะสมกับการใชงาน ไมกอใหเกิดการปนเปอน ติดตั้งไดงาย มีปริมาณเพียงพอ รวมทั้งสามารถทําความสะอาดไดงายและทั่วถึง ก.๓ การควบคุมกระบวนการทํา ก.๓.๑ วัตถุดิบและสวนผสมในการทํา สะอาด มีคุณภาพดี มีการลางหรือทําความสะอาดกอนนําไปใช ก.๓.๒ การทํา การเก็บรักษา การขนยาย และการขนสง ใหมีการปองกันการปนเปอนและการเสื่อมเสียของ ผลิตภัณฑ ก.๔ การสุขาภิบาล การบํารุงรักษา และการทําความสะอาด ก.๔.๑ นา้ํ ทใี่ ชล า งทาํ ความสะอาดเครอื่ งมอื เครอื่ งจกั ร อปุ กรณ  และมอื ของผทู าํ เปน นา้ํ สะอาดและมปี รมิ าณ เพียงพอ ก.๔.๒ มีวิธีการปองกันและกําจัดสัตวนําเชื้อ แมลงและฝุนผง ไมใหเขาในบริเวณที่ทําตามความเหมาะสม ก.๔.๓ มกี ารกาํ จดั ขยะ สงิ่ สกปรก และนา้ํ ทงิ้ อยา งเหมาะสม เพอื่ ไมก อ ใหเ กดิ การปนเปอ นกลบั ลงสผู ลติ ภณั ฑ ก.๔.๔ สารเคมีที่ใชลางทําความสะอาด และใชกําจัดสัตวนําเชื้อและแมลง ใชในปริมาณที่เหมาะสม และ เก็บแยกจากบริเวณที่ทํา เพื่อไมใหปนเปอนลงสูผลิตภัณฑได ก.๕ บุคลากรและสุขลักษณะของผูทํา ผูทําทุกคน ตองรักษาความสะอาดสวนบุคคลใหดี เชน สวมเสื้อผาที่สะอาด มีผาคลุมผมเพื่อปองกัน ไมใหเสนผมหลนลงในผลิตภัณฑ ไมไวเล็บยาว ลา งมอื ใหส ะอาดทกุ ครงั้ กอ นปฏบิ ตั งิ าน หลงั การใชห อ งสขุ า และเมื่อมือสกปรก - ๕ -